Các cuộc duyệt binh trên Quảng trường Đỏ đã trở thành truyền thống với nước Nga suốt thế kỷ hai mươi. Chín mươi năm trước đây, vào ngày 1/5 đã diễn ra cuộc duyệt binh quân sự đầu tiên của Hồng quân. Người ta cho rằng cuộc duyệt binh này diễn ra ở Khodynskoe Pole, nhưng cũng vào ngày đó sáng sớm thì Hồng quân đã lần đầu tiên diễu hành trọng thể qua cả Quảng trường Đỏ nữa.

Cuộc duyệt binh quân sự năm 1918 tất nhiên là khác nhiều so với các cuộc diễu binh trọng thể hiện nay. Trước các “cột” những người diễu hành là quân đội với những lá cờ chiến trận và súng ống. Sau họ là đại bác, còn trên quảng trường là chiếc máy bay hai tầng cánh (“этажерка”, biplane), rải truyền đơn ngày lễ xuống dưới.
 

Cuộc hành quân ở quảng trường

Từ máy bay hai tầng cánh đến “Maksim Gorky”

Hơn mười năm qua đi, và chiếc máy bay hai tầng cánh đã được thay thế bằng một chiếc máy bay kim loại đầu tiên hoàn toàn mới ANT-9, được tổng công trình sư A.N.Tupolev thiết kế. Chiếc máy bay này được để trên một chiếc bục đặc biệt dành riêng cho ngày lễ 1/5.

>> Xem thêm: http://hoctiengnga.com

Một trong những cuộc duyệt binh đáng nhớ nhất diễn ra ở thủ đô Nga vào năm 1934. Chiếc máy bay khổng lồ “Maksim Gorky” đã mở đầu cho cuộc duyệt binh này. Cũng trong năm đó có cuộc duyệt binh quân sự của đơn vị đồn trú tại Matxcơva, mà báo chí gọi là “cuộc diễu hành của sắt thép và động cơ”. Đi ngang qua lễ đài là các chiến sĩ biên phòng, công binh, còn theo sau họ là tăng hạng nhẹ và tăng hạng trung, xe tăng nhỏ, xe bọc thép, pháo binh do xe kéo và bộ binh cơ giới hóa.

Cuộc duyệt binh một tháng trước chiến tranh

Ngày 1/5/1941 đã diễn ra cuộc duyệt binh cuối cùng trước chiến tranh trên Quảng trường Đỏ. Tại cuộc duyệt binh này đã trưng bày các mẫu vũ khí mới nhất mà quân đội cũng mới chỉ bắt đầu trang bị. Trong số các hiện vật tốt nhất của thời kỳ đó có xe tăng KV sau này đã được thừa nhận là tăng hạng nặng tốt nhất thế giới. Cũng vào ngày đó những chiếc máy bay ném bom tốc độ Pe-2, máy bay tiêm kích YAK-1, MIG-3 đã bay trên bầu trời thành phố. Đây là những chiếc máy bay mới được tái trang bị cho các lực lượng vũ trang Liên Xô.

Cuộc duyệt binh ngắn nhất

Nhưng dù sao đi nữa thì sự kiện nổi bật nhất trên Quảng trường Đỏ là cuộc duyệt binh của chiến tranh giữ nước. Cuộc duyệt binh đầu tiên diễn ra vào ngày 7/11/1941. Nguyên soái Semyon Mikhailovich Budyonny tiếp nhận duyệt binh. Hiện vẫn còn giữ được mẩu giấy của nguyên soái, trong đó ông yêu cầu cho phép các chiến sĩ Hồng quân vào cổng, các chiến sĩ này mang ngựa vào điện Kremlin cho ông. Và nguyên soái Budyonny đã cưỡi ngựa ra khỏi cổng Spassky để tiếp nhận duyệt binh.
 

Các cuộc duyêt binh ở quảng trường

Cuộc duyệt binh này không chỉ là cuộc duyệt binh ngắn nhất trong lịch sử các cuộc duyệt binh thời Xô viết, mà còn là cuộc duyệt binh mạo hiểm nhất: ngày hôm đó quân đội phát –xít chỉ còn cách Matxcơva có 50 km. Nhưng điều đáng ngạc nhiên nhất là các chiến sĩ xe tăng lại nhầm Quảng trường Đỏ với mặt trận. Theo các tài liệu đã giải mật về cuộc duyệt binh quân sự năm 1941, “…có 2 (hai) chiếc xe tăng chuyển động ngược ở phía bên phải Quảng trường Đỏ …, đã xác định được rằng đó là hai chiếc xe tăng được giao nhiệm vụ trực ban, nhưng không phải ở khu vực Quảng trường Đỏ”.

Trên thực tế, tổng cộng có mười lăm chiếc xe tăng T-34 được điều đến lễ duyệt binh. Ba chiếc xe tăng phải chốt chặn ở cuối đội hình. Chúng đã bắt đầu đi trên Quảng trường Đỏ, thì một trong số đó bị trượt trên con đường lát đá trơn. Khi đó những chiếc xe tăng đi trước đã quay vòng lại và một lần nữa đi ngang qua Stalin đến với chiếc xe tăng bị tụt lại kia. Stalin đứng trên kỳ đài Lăng Lenin đã hỏi chỉ huy đội bảo vệ của mình: “Có chuyện gì vậy? Tại sao xe tăng lại quay lại?”.

>> Link tham khảo: http://hoctiengnga.com/v145/bai-2.html

Hóa ra là các chiến sĩ xe tăng tới thẳng lễ duyệt binh từ mặt trận. Họ hồi hộp đến mức quên rằng họ đang trong cuộc duyệt binh, mà họ nghĩ rằng – họ đang trong trận chiến. Mà khi thực hiện nhiệm vụ chiến đấu đối với các chiến sĩ xe tăng thì điều quan trọng nhất là phải cứu đồng đội, đưa đồng đội thoát khỏi làn đạn địch, vì thế mà họ quay lại …

Cuộc duyệt binh quân sự lần sau diễn ra sau đó gần 4 năm – vào ngày 1/5/1945, còn ngày 24/6 thì trên Quảng trường Đỏ đã diễn ra Cuộc duyệt binh Chiến thắng bao mong đợi. Nguyên soái Konstantin Rokossovsky chỉ huy cuộc duyệt binh, còn nguyên soái Georgy Zhukov thì tiếp nhận duyệt binh.
 
Trong cuộc duyệt binh này có 67 đơn vị quân đội tham gia, đại diện cho 10 Phương diện quân của Hồng quân. Tổng cộng có gần 40 ngàn binh sĩ đã tham gia diễu hành. Kết thúc Cuộc duyệt binh Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ là cảnh 200 chiến sỹ Hồng quân mang những lá cờ chiến bại của các đạo quân phát-xít, vứt xuống chân tường điện Kremli…

Sự trở lại của truyền thống

Các cuộc duyệt binh vẫn diễn ra cho tới tận ngày nay. Truyền thống này chỉ bị tạm dừng vào những năm 90 của thế kỷ trước.  Sau khi Liên Xô tan rã chính quyền nước Nga quyết định không tiến hành duyệt binh quân sự nữa. Tuy nhiên chẳng bao lâu sau người ta đã khôi phục truyền thống trở lại, và cuộc duyệt binh đầu tiên thời kỳ hậu xô viết đã diễn ra ngày 9/5/1995 kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Vĩ đại. Từ đó, các cuộc duyệt binh lại thường xuyên tiến hành trên Quảng trường Đỏ.